Tổng Hợp Các Loại Thuốc Đặc Trị Sâu Cuốn Lá Lúa
Ấu trùng cuốn lá thành ống, gặm biểu bì lân cận, giảm quang hợp tới 50 %, nhất là giai đoạn làm đòng – trỗ. Đặc tính ẩn nấp khiến thuốc tiếp xúc kém hiệu lực; do vậy, chiến lược hiện nay xoay quanh chọn hoạt chất thấm sâu, lưu dẫn hoặc tác động qua vị độc và luân phiên cơ chế.
1. Diamide & meta-diamide – “bẻ khoá” thần kinh cơ
Nhóm anthranilic-diamide (IRAC 28) và meta-diamide (IRAC 30) ngăn Ca²⁺ trong cơ côn trùng, hầu như không gây kháng chéo. Các lựa chọn mới: Incipio 200 SC (isocycloseram), BH-Vareton 18.5 SC, Naliko 16 SC, Niliprole 108 SC, Fenrol Cap 30 SC và Aragon 40 WG .
2. Spinosyn – diệt nhanh, an toàn thiên địch
Spinetoram kết hợp triflumezopyrim trong Hibifen® 220 WG và spinosad tinh khiết RBC-Spino 100 SC làm sâu ngừng ăn chỉ sau vài phút, thích hợp phun sớm hoặc giai đoạn trỗ “siêu combo” indoxacarb
Indoxacarb khóa kênh Na⁺ – sâu chết sau 24 h. Các nhãn phối hợp mở rộng phổ: AF-Unimax 40 SC (indoxacarb + methoxyfenozide), Larman 28 SC, Fenado 35 SC, Inpyranafv 10 SC xác (IGR) – ép sâu ngừng phát triển
Methoxyfenozide (Methozidetv 240 SC) và tebufenozide (T-Fennozide 20 SC, Coteb 100 WP) bắt chước hormone ecdysone, làm ấu trùng “lột sớm mà chết” .
5. Benzoyl-urea – chặn tổng hợp kitin
Các công thức lufenuron và chlorfluazuron như Zumon Super 250 SC, Lupyr Cap 30 SC, Lufenhbr 12 SC, Kreson 5 EC phá vỡ lớp vỏ non, hiệu lực dài nhưng nên luân phiên để tránh kháng & “bộ khuếch đại”
Hoạt chất nhóm 13 giải phóng năng lượng tế bào; khi ghép với lufenuron, indoxacarb hay emamectin cho hiệu quả kép: AD-Shark 30 SC, Escort 120 SC, Win Extra 30 SC, Chapyr 12 SC, Chlolufen 240 SC, Lorma Cap 21 SC “kết liễu” sâu non ẩn trong lá
Emamectin benzoate hàm lượng cao Actimax 50 WG và dạng phối Lorma Cap 21 SC thấm sâu nhanh, thích hợp khi lá cuốn đã khép học – an toàn vụ muộn
Virus HearNPV (Inbio 100 WP) diệt sâu sau 4–6 ngày, không để lại tồn dư, lý tưởng cho lúa hữu cơ hoặc ruộng sắp gặt hun “chuẩn SEO – chuẩn ruộng”
- Theo dõi ngưỡng: phun khi có 10–15 ổ cuốn/25 khóm hoặc 20–25 con bướm/đèn/trắng đêm.
- Thể tích nước: tối thiểu 400 L/ha, vòi phun áp lực cao để thuốc rò vào ống lá.
- Luân phiên 3–4 cơ chế: Diamide → IGR → Spinosyn/Oxadiazine → Chlorfenapyr/Avermectin.
- Thời gian cách ly: 7–14 ngày (xem nhãn). Tránh phun lúc ong ký sinh hoạt động mạnh (7 h–10 h sáng).
Danh sách 30 + nhãn thuốc đã nêu
Incipio 200 SC, Methozidetv 240 SC, Hibifen® 220 WG, Actimax 50 WG, AF-Unimax 40 SC, T-Fennozide 20 SC, RBC-Spino 100 SC, Inbio 100 WP, BH-Vareton 18.5 SC, Fenrol Cap 30 SC, Naliko 16 SC, Niliprole 108 SC, Aragon 40 WG, Larman 28 SC, Fenado 35 SC, Inpyranafv 10 SC, Coteb 100 WP, Zumon Super 250 SC, Lupyr Cap 30 SC, Lufenhbr 12 SC, Kreson 5 EC, AD-Shark 30 SC, Escort 120 SC, Win Extra 30 SC, Chapyr 12 SC, Chlolufen 240 SC, Lorma Cap 21 SC, Sinchi 250 SC, Fan-pro 250 SC, Killicron 120 SC, Fanado 35 SC, Niliprole 108 SC.
(Một số nhãn đăng ký cho cây khác nhưng chứa hoạt chất đã được FRAC/IRAC khuyến nghị diệt sâu cuốn lá; luôn kiểm tra nhãn tiếng Việt trước khi áp dụng cho lúa.)
Kết luận
Với bộ 30 + “bảo bối” trên và nguyên tắc luân phiên cơ chế + phun đúng ngưỡng + áp lực tia mạnh, sâu cuốn lá sẽ khó có cơ hội bùng phát, giúp ruộng lúa luôn xanh – đòng no – hạt chắc. Chúc bà con vụ mùa thắng lợi!
